Salmay, Dalmay, Adonay. Een van de meest iconische Britse tv-helden uit 70 jaar Nederlandse televisie is ongetwijfeld de tovenaar Catweazle. Op zondagavond 4 januari 1970 zond de NOS de allereerste aflevering uit, ruim een maand voor de Britse première. (Copyright foto’s: ITV Studios)
Catweazle volgde begin 1970 de jeugdserie Floris op. In eerste instantie nog onder de Nederlandse titel De Tovenaar van Saburac. Maar de magere grijze tovenaar sprak al snel zó enorm tot de verbeelding dat iedereen meteen wist over wie werd gesproken. Vandaar dat het tweede seizoen uiteindelijk gewoon werd uitgezonden onder zijn fraaie originele Britse titel: Catweazle.
Cat-wie?
Wie was hij nou eigenlijk ook alweer? Catweazle was een oudere man die zichzelf door een merkwaardig staaltje van magie en toeval vanuit de tijd van de Noormannen naar het Engeland van 1970 had overgeheveld.
Catweazle & Carrot
Hij belandde in eerste instantie op een boerderij waar hij vriendschap sloot met een jonge boerenzoon. De veertienjarige Carrot vindt het wel grappig dat de oude zonderling beweert een magiër te zijn. Carrot gelooft de man niet, maar besluit hem toch zo goed en zo kwaad als dat kan te helpen, zonder zijn vader in te lichten.
Het vormt het begin van een bijzondere vriendschap en een reeks merkwaardige en grappige avonturen. Vooral de momenten waarop Catweazle wordt geconfronteerd met moderne uitvindingen zoals de telefoon, een platenspeler en de gloeilamp levert hilarische situaties op.
Pas op het moment dat Catweazle terug weet te keren naar de tijd waar hij vandaan kwam, realiseert Carrot zich dat de oude man de hele tijd de waarheid heeft gesproken. Maar dan is het uiteraard te laat…
Catweazle & Cedric
De tovenaar en zijn trouwe metgezel de pad Touchwood keren daarna nog één seizoen terug in onze tijd. In het tweede seizoen dat vanaf oktober 1971 was te zien, belanden ze op het landgoed van de familie Bennett. Samen met het jongetje Cedric gaat Catweazle op zoek naar de dertien dierentekens die hem moeten helpen te kunnen vliegen.
Catweazle & Carpenter
De tovenaar was een verzinsel van de inmiddels overleden schrijver Richard Carpenter. Hij werd gespeeld door Geoffrey Bayldon, die pas een jaar of veertig was toen de rol op zijn pad kwam. In de fraaie documentaire ‘Brothers in Magic‘, te zien via YouTube, halen de makers hun mooiste herinneringen op.
Catweazle in Maasluis
Tijdens de intocht van Sinterklaas in november 1971 werden bezoekers verrast door een onverwachte gast. Niet Piet stond op het dak. maar… de tovenaar van Saburac. Op de Facebook pagina van de Historische Vereniging Maassluis kun je er alles over lezen.”Er was toen méér aandacht voor Catweazle dan voor Sinterklaas“, schrijft iemand die er destijds bij was.
Eng
Ik heb zelf als kind altijd ontzéttend veel plezier beleefd aan deze serie. En ook nu nog als volwassene kan ik er ontzettend om lachen en door ontroerd raken. Het programma heeft een soort onschuld die je vandaag de dag nog maar zelden ziet.
Maar… ik vond Catweazle als jong jochie ook ontzéttend eng. De vreemde, plotseling uit het niets opduikende zonderling met zijn bruinversleten gewaad, kon me ook echt wel de stuipen op het lijf jagen.
,,Er waren heel wat kinderen die Catweazle vanachter de bank bekeken,’’ vertelde Geoffrey Bayldon (1924-2017) me tijdens een telefonisch interview eind jaren negentig. ,,Andere kinderen hielden tijdens de uitzending constant een kussen voor hun gezicht. Een jonge vrouw vertelde me eens dat ze als kind iedere week trouw naar Catweazle keek, maar gedurende de hele uitzending haar benen in de lucht hield. Pas bij de aftiteling durfde ze haar voeten weer op de grond te zetten. Ze was gewoon bang dat er anders iets zou kunnen gebeuren.”
Vorig jaar vierde de serie haar vijftigjarig bestaan. Om die reden verscheen in Engeland een bijzonder jubileumboek, Tis Magic geheten, ‘Our memories of Catweazle‘. Het staat boordevol herinneringen van fans, samengesteld door Alan Hayes.
Meer info via: The Catweazle Fanclub